René Nijgh: “Spelsystemen”

Sinds het afgelopen WK voetbal gaat het vrijwel alleen maar over het systeem. Eerlijk gezegd word ik doodmoe van dat gezever over 4-3-3, 5-3-2, 4-4-2 en alle andere variaties die nog te bedenken zijn. Nu ik zelf ook trainer ben, ontkom ik er echter niet aan om het zo nu en dan ook over systemen te hebben. Mijn spelers nemen het voor kennisgeving aan, zo lijkt het.

Dit seizoen ben ik een aantal keren begonnen in een 4-4-2 opstelling, terwijl het eigenlijke plan was om een 4-2-3-1 formatie te proberen. Ik vond dit zelf wel erg modern klinken en gezien het spelersmateriaal dat ik tot mijn beschikking heb leek me dit een uitstekende opstelling. Vier snelle verdedigers, twee controlerende middenvelders, twee snelle jongens aan de zijkanten, een diepe spits met daarachter één van de beste voetballers uit de vierde klasse. “Kan niet misgaan”, was mijn gedachte. In de praktijk bleek er echter van alles mis te gaan. Gebleken is dat wanneer je gaat experimenteren, zeker op het niveau waar wij acteren, de onzekerheid toeslaat. Wat de boer niet kent, dat eet hij niet. Ik heb dan ook besloten het bij slechts twee systemen te houden. We beginnen vrijwel altijd met een 4-4-2 formatie en mocht de wedstrijd daar om vragen dan gaan we in een 4-3-3 formatie spelen. Volgens mij zijn dit de meest voorkomende systemen en hebben mijn jongens dit vaak genoeg een commentator of analyticus op tv horen zeggen. Het klinkt bekend en het lijkt alsof ze het daardoor ook makkelijker vinden om het uit te voeren. En mochten we tien minuten voor tijd achter staan dan schroom ik ook niet om een voorstopper naar voren te dirigeren om als extra spits te fungeren. Is dat geen lef hebben om gewoon de hele ploeg één op één te laten spelen? 

Als trainer ga ik natuurlijk altijd uit van de ideale situatie. Meestal tegen beter weten in zo is gebleken. Op papier lijkt alles heel eenvoudig, maar op papier worden er geen wedstrijden gewonnen. In Alteveer geen moderne flip-overs met daarop looplijnen, positiewisselingen, teamtaken en opstellingen bij standaardsituaties. Nee, wij sturen gewoon elf jongens de wei in waarvan we denken dat zij de wedstrijd kunnen gaan winnen. En ja, ook ik verzand in open deuren intrappen door dingen te roepen als: scherp beginnen en duels winnen!  Als speler heb ik nog nooit naar een flip-over gekeken en de wedstrijdbespreking kreeg ik vaak maar voor de helft mee. En als de trainer zei: “Vanaf de eerste minuut scherp beginnen!”, dan kon ik een glimlach niet onderdrukken. Het zou toch wel dom zijn als ik pas in de vierde minuut scherp zou beginnen? In de eerste vier minuten kan je er zomaar twee om de oren krijgen, tenslotte. 

Wat ik er eigenlijk mee wil zeggen is dat ik vind dat voetbal wel erg wetenschappelijk wordt benaderd. Trainers die mij volpropten met opdrachten verafschuwde ik en ik had er ook lak aan. Ik wilde plezier hebben en deed gewoon mijn stinkende best. De ene keer speelde ik dan beter dan de andere. Nou, so be it. Eén van de beste trainers die ik heb gehad is Ron Jans. Ook Ron hing de kleedkamer vol flip-overs, maar dat vergeef ik hem bij deze dan maar. Wat me wel is bijgebleven is dat hij vlak voor het verlaten van de kleedkamer altijd zei: “Jongens, veel plezier!”

En zo moet het volgens mij zijn. Toen we zes jaar waren gingen we tenslotte op voetbal omdat we het leuk vinden. Ik heb zelf tot en met mijn 34e gevoetbald en toen had ik nog net zoveel plezier als toen ik een klein jochie was. Dus laten we ophouden over systemen en gewoon plezier hebben als we op de groene mat staan. Want als je Plezier hebt, dan krijg je een Ploeg. En als je Plezier en een Ploeg hebt dan komen de Punten! Ook weer iets wat me is bijgebleven van een toptrainer. De 3 P’s van wijlen Henk Bodewes.